به نقل از «ایران اکونومیست»

تشدید خشکسالی در زاگرس مرکزی و تهدید انقراض درختان اُرس

تاریخ انتشار: ۲۲ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۴۹۵۲۰

پژوهشگران دانشگاه تهران موفق شدند با استفاده از دوایر درختان اُرس، میزان بارش-تبخیر و تعرق را در زاگرس مرکزی بازسازی و پیش‌نگری کنند که این بازسازی و پیش‌نگری نشان‌دهنده شدت خشکسالی در سال‌های آینده در زاگرس مرکزی است.

به گزارش ایران اکونومیست، این یافته حاصل رساله دکتری سمیرا بیرانوند با عنوان «بازسازی و پیش‌نگری شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI) با استفاده از پهنای دوایر سالانه اُرس (Juniperus polycarpus) و مدل‌های گردش عمومی جو در زاگرس مرکزی» است که با راهنمایی دکتر پدرام عطارد و دکتر ویلما بایرام‌زاده انجام شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

دکتر پدرام عطارد، استاد راهنمای این رساله با اشاره به یافته‌های این پژوهش، گفت: بر اساس یافته‌های این پژوهش که با مطالعه روی دوایر درختان اُرس در منطقه زاگرس مرکزی انجام شده است، خشکسالی در منطقه زاگرس مرکزی بین سال‌های ۲۰۳۰ تا ۲۰۶۰ تشدید خواهد شد که این خشکسالی بر حیات درختان اُرس نیز تأثیرگذار بوده و این درختان را در معرض انقراض قرار می‌دهد.

استاد تمام گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: با توجه به این پیش‌نگری، ضروری است منابع آبی منطقه با دقت مدیریت شود تا بتوان به حفظ گونه اُرس کمک کرد.

دکتر عطارد، کاشت نهال درخت اُرس را یکی از پیشنهادهای ارائه شده در این تحقیق برشمرد که ضمن احیای درختان اُرس، رطوبت خاک منطقه نیز با این نهال‌کاری حفظ می‌شود.

وی همچنین درباره اهمیت انجام این پژوهش، گفت: خشکسالی به عنوان یکی از بزرگترین بلایای طبیعی همواره بقای انسان‌ها و توسعه پایدار جوامع را تحت تأثیر جدی قرار داده است. خشکسالی‌ها، پیامدهای منفی بر پوشش گیاهی و تسریع روند کاهش آن دارند. امروزه، در سطح جهانی، فراوانی و بزرگی خشکسالی‌ها به دلایل طبیعی و همچنین انسانی در حال افزایش است. طی دهه‌های گذشته، تغییر اقلیم و خشکسالی‌های ناشی از آن، تأثیرات نامطلوبی بر جنگل‌های ایران از جمله جنگل‌های زاگرس داشته است. به طوری‌که یکی از عوامل اصلی زمینه‌ساز زوال درختان بلوط در ناحیه رویشی زاگرس، تغییر اقلیم تشخیص داده شده است.

استاد تمام دانشگاه تهران با بیان اینکه در این مطالعه از بررسی گذشته برای پیش‌نگری آینده بهره گرفته شده است، اظهار کرد: امروزه مدل‌های گردش عمومی جو، جهت شناخت تغییرات اقلیم و پیامدهای حاصل از آن طی دهه‌ها و قرن‌های آتی مورد توجه قرار گرفته است. با این وجود، در ایران داده‌های هواشناسی ثبت شده، تنها چند دهه گذشته را پوشش می‌دهند. بنابراین دانش ما برای شناخت نوسانات اقلیمی گذشته، ایجاد مدل‌های اقلیمی و پیش‌نگری رخدادهای حدی برای طولانی‌مدت در آینده محدود است. از سوی دیگر، بینشی که اقلیم گذشته در مورد محرک‌ها و رفتار اقلیمی زمین ارائه می‌دهد، در جهت مدیریت بحران‌های اقلیمی مانند خشکسالی‌ها بسیار ارزشمند است.

عضو هیأت علمی دانشکدگان کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، افزود: برای درک تغییرات اقلیم منطقه زاگرس مرکزی در گذشته و شبیه‌سازی آن در آینده، استفاده از پهنای دوایر سالانه درختان حساس به شرایط اقلیمی مانند اُرس، ضروری به‌نظر می‌رسد. از سوی دیگر، ارزیابی و پیش‌نگری اقلیم در دهه‌های آتی با بهره بردن از مدل‌های گردش عمومی جو می‌تواند دانش ما را نسبت به آسیب‌پذیری جنگل‌های زاگرس به تغییرات اقلیم، به‌ویژه درختان اُرس که کمتر به آن‌ها تا کنون پرداخته شده است، افزایش دهد.

به نقل از روابط عمومی دانشگاه تهران، دکتر عطارد گفت: بازسازی خشکسالی‌های سه قرن گذشته (۲۰۲۲-۱۸۰۲) توسط شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI) در زاگرس مرکزی به کمک حلقه سالانه درختان اُرس نشان می‌دهد که زاگرس مرکزی نیز مانند بسیاری از مناطق ایران و سایر کشورهای همسایه همچون ترکیه، قبرس، تاجیکستان و اردن در طول تاریخ، دوره‌های قحطی و خشکسالی‌های شدید سال‌های ۱۸۷۰، ۱۸۶۲، ۱۸۶۷-۱۸۶۸، ۱۹۳۰، ۱۹۵۰-۱۹۴۸ را تجربه کرده است که نشان می‌دهد الگوهای سینوپتیکی منسجم در مقیاس بزرگ‌تر، این خشکسالی‌های شدید را هدایت کرده است.

نویسنده کتاب «اکوهیدرولوژی جنگل» گفت: طی دو دهه اخیر از قرن حاضر، از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۷، همزمان با ظهور پدیده زوال بلوط در زاگرس، منطقه مورد مطالعه تحت خشکسالی متوالی بوده است. شدت خشکسالی‌های بررسی شده در دوره آینده (۲۰۶۰-۲۰۳۰) توسط شاخص بارش- تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI)، تحت سناریوهای مختلف اقلیمی (SSP-126، SSP-370، SSP-585) نشان می‌دهند که در آینده، شاهد خشکسالی‌های بسیار شدید با شدت و تداوم بیشتر در زاگرس مرکزی و مشخصاً در ذخیره‌گاه اُرس کیگوران خواهیم بود. یکی از پیامدهای خشکسالی که طی دهه اخیر شاهد آن هستیم، خشکیدگی و کاهش زادآوری درختان اُرس در ذخیره‌گاه جنگلی اُرس در منطقه کیگوران است که ادامه روند خشکسالی‌ها در آینده می‌تواند منجر به از بین رفتن این درختان و کاهش کمی و کیفی پوشش گیاهی منطقه شود. بنابراین روند و شدت خشکسالی‌ها پیش‌نگری شده در دوره آینده (۲۰۶۰-۲۰۳۰) می‌تواند جهت مدیریت منابع آب در آینده در زاگرس مرکزی مفید باشد.

 

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: دانشگاه تهران ، زاگرس مرکزی ، درختان ارس ، خشکسالی

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: دانشگاه تهران زاگرس مرکزی درختان ارس خشکسالی زاگرس مرکزی دانشگاه تهران تبخیر و تعرق درختان ا رس خشکسالی ها پیش نگری

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۴۹۵۲۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بهره‌برداری از ایستگاه تحقیقات ماهیان زینتی محلات در سال آینده

ایسنا/مرکزی رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی گفت: یکی از مصوبات سفر رییس جمهور به استان مرکزی در سال ۱۴۰۱ راه‌اندازی ایستگاه تحقیقات ماهیان زینتی در شهرستان محلات بود که پیگیری مجوزهای قانونی برای ایجاد این ایستگاه در سال گذشته انجام شده و در سال آتی به بهره‌برداری خواهد رسید.

غلامرضا گودرزی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی بزرگترین مرکز پژوهشی در حوزه کشاورزی و منابع طبیعی استان است، افزود: این مرکز با برخورداری از ۳۴ پژوهشگر هیات علمی و کارشناس پژوهشی و اجرای پروژه‌های تحقیقاتی، نقش برجسته‌ای در توسعه کشاورزی و منابع طبیعی استان در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی، اسناد بالادستی، امنیت غذایی و نیازهای بخش کشاورزی و بهره‌وری در نهاده‌های کشاورزی ایفا می‌کند.

وی به فعالیت سه معاونت پژوهش و فناوری، آموزشی، مدیریت و منابع انسانی، دو  پردیس تحقیقاتی و آموزشی لوبیای خمین و انار ساوه‌، پنج ایستگاه تحقیقاتی، هفت آزمایشگاه تخصصی، هفت کلکسیون بزرگ در سطح کشور شامل انار، لوبیا، گل محمدی، گیاهان دارویی، آویشن، صنوبر و پسته وحشی در مجموعه مرکز تحقیقات کشاورزی استان اشاره کرد و گفت: در سال گذشته ۸۸ عنوان پروژه تحقیقاتی در زمینه‌های محصولات زراعی و باغی، گیاه پزشکی، منابع طبیعی، فنی و مهندسی، آبخیزداری، علوم دامی و اقتصادی - اجتماعی توسط محققین این مرکز اجرا شده است که از این تعداد ۱۸ عنوان در سال ۱۴۰۲ خاتمه یافته و به نتیجه رسیده است.

گودرزی با اشاره به مصوبه سفر هیئت دولت به استان مرکزی در سال ۱۴۰۱ مبنی بر ساخت آزمایشگاه کشت بافت، مهمترین دستاورد مرکز در سال ۱۴۰۲ را افتتاح این آزمایشگاه دانست و گفت: در راستای بهبود و ایجاد آزمایشگاه‌های مورد نیاز مرکز رشد و شرکت‌های دانش‌بنیان، این آزمایشگاه در دیماه ۱۴۰۱ کلنگ‌زنی شد و در عرض یکسال ساخت و تجهیز آن به پایان رسید.

وی افزود: آزمایشگاه کشت بافت مرکز تحقیقات در سطح ۲۱۰ متر مربع، اولین آزمایشگاهی است که برای تولید دانش فنی محصولات مختلف کشاورزی در استان مرکزی ایجاد شده و قابلیت فعال کردن حداقل ۱۰ شرکت دانش‌بنیان در استان را داراست.

گودرزی در ادامه با اشاره به رتبه ششم و اول استان مرکزی به ترتیب در تولید و صادرات ماهیان زینتی در کشور؛ تحقیقات، آموزش و ترویج را همزمان با تولید، در این عرصه مهم دانست و گفت: یکی از مصوبات سفر رییس جمهور به استان مرکزی در سال ۱۴۰۱ راه‌اندازی ایستگاه تحقیقات ماهیان زینتی در شهرستان محلات بود که پیگیری مجوزهای قانونی برای ایجاد این ایستگاه در سال گذشته انجام شده و در سال آتی به بهره‌برداری خواهد رسید.

وی با اشاره به افزایش ۱۵۰ درصدی عملکرد آموزش به بهره‌برداران بخش کشاورزی استان مرکزی در دو سال گذشته گفت: این آموزش‌ها بر اساس نیازسنجی ثبت شده در سامانه سابک(سامانه آموزش بهره برداران کشاورزی) ارائه شده و رشد بیش از ۱۵۰ درصدی را از نظر تنوع در آموزش بهره‌برداران و فراگیران به دنبال داشته است.

وی افزود: از جمله دوره‌های اثربخش می‌توان به آموزش و تربیت نیروی ماهر پرورش دام سبک ویژه مددجویان کمیته امداد اشاره کرد که باعث ایجاد اشتغال‌ برای بیش از ۷۰ درصد شرکت‌کنندگان شده است.

رئیس مرکز تحقیقات استان مرکزی، همچنین با اشاره به اجرای پروژه های تحقیقاتی در راستای افزایش بهره‌وری در نهاده‌های کشاورزی، از معرفی چهار رقم لوبیای جدید در سال جاری خبر داد و گفت: پردیس تحقیقات و آموزش لوبیای خمین تنها مرجع تحقیقات تخصصی لوبیا در کشور است و بیش از دو هزار نمونه ژرم‌پلاسم در این پردیس نگهداری می‌شود.

به گفته وی، در سال ۱۴۰۳ نیز تحقیقات جهت معرفی ۴ رقم جدید لوبیای زودرس، ایستاده و کم‌نهاده ادامه دارد که با توجه به ویژگی‌های خاصی که دارند، می‌توانند در کاهش آب مصرفی و افزایش بهره‌وری در کشت لوبیا تاثیر بسزایی داشته باشند.

انتهای پیام